دستگاه اسپیرومتر چیست؟
دستگاه اسپرومتر دستگاهی است که برای اندازهگیری عملکرد ریهها به کار میرود.این دستگاه میزان هوایی را که شما در دم و بازدم استفاده میکنید و سرعت تنفس شما را اندازهگیری و ثبت میکند.این تست به اسپیرومتری یا تست ریه معروف است.اسپیرومتری برای تشخیص و پایش بیماریهای ریوی مانند آسم، بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) و اختلالات سیستم تنفسی دیگر استفاده میشود.همچنین میتواند برای ارزیابی اثرات درمانی، مانند داروها، اکسیژن درمانی و جراحی ریه، بکار گرفته شود.
در مقاله داطب به معرفی انواع، کاربردها و نحوه استفاده از دستگاه اسپرومتر میپردازیم. همچنین به بررسی نتایج و تفسیر آنها میپردازیم و نکات مهمی را برای انجام صحیح این تست ارائه میدهیم.
اجزای تشکیل دهنده دستگاه اسپرومتر:
دستگاه اسپرومتر از سه قسمت اصلی تشکیل شده است: یک سر دهانی که بیمار از آن هوا را دم و بازدم میکند، یک فلومتر یا توربین که جریان هوا را اندازهگیری میکند و یک مانیتور که نتایج را نمایش میدهد. بر اساس نوع فلومتر یا توربین، دستگاه اسپرومتر به دو دسته تقسیم میشود:
انواع دستگاه اسپرومتر:
_ حجمی
_ جریانی
_ اسپیرومتر القایی
اسپرومتر حجمی:
این نوع اسپیرومتر از یک ظرف بسته که حاوی یک بالن است استفاده میکند.وقتی بیمار هوا را دم میکند، بالن بزرگ میشود و وقتی هوا را بازدم میکند، بالن کوچک میشود.این تغییرات حجمی توسط یک سیستم اندازهگیری ثبت میشوند.اسپیرومترحجمی برای اندازهگیری حجم هوای دم و بازدم مناسب است، اما برای اندازهگیری سرعت تنفس کارآمد نیست.
اسپیرومتر جریانی:
این نوع اسپیرومتر از یک فلومتر یا توربین استفاده میکند که جریان هوا را اندازهگیری میکند.فلومتر میتواند از نوع فشاری، الکترونیکی، الکترومغناطیسی یا اولتراسونیک باشد.اسپیرومترجریانی برای اندازهگیری سرعت تنفس مناسب است، اما برای اندازهگیری حجم هوای دم و بازدم نیاز به تبدیل دارد.
اسپیرومتر القایی:
این نوع اسپیرومتر از یک دستگاه که حاوی گازهای با دانسیته مختلف است و یک سنسور که میزان تغییر دانسیته هوای دم و بازدم را اندازهگیری میکند تشکیل شده است. این دستگاه میتواند حجم هوای دم و بازدم را با استفاده از قانون گازهای کامل محاسبه کند.
کاربرد اسپیرومتر:
_ دستگاه اسپیرومتر برای اندازهگیری حجم و ظرفیت هوای دم و بازدم کاربرد دارد.
_ این دستگاه میتواند عملکرد ریه را در برخی بیماریهای تنفسی مانند آسم، برونشیت مزمن، فیبروز ریوی و آمفیزم ارزیابی کند.
_ همچنین میتواند برای انجام معاینات پیش از استخدام، پیگیری وضعیت سلامت کارگران، تشخیص خطر بعضی از عملهای جراحی و معاینات مخصوص افراد سیگاری مورد استفاده قرار گیرد
مزایای اسپیرومتر:
_ این تست ساده، سریع و غیر تهاجمی است و میتواند در مطب پزشک انجام شود.
_ میتواند برای تشخیص بیماریهای ریوی در مراحل اولیه و قبل از ظهور علائم کمک کند.
_ این تست میتواند برای پایش روند درمان و پیشبینی پیشرفت بیماری مفید باشد.
_ میتواند برای ارزیابی تناسب جسمانی و عملکرد تنفسی در ورزشکاران و افرادی که در معرض آلودگیهای محیطی هستند، استفاده شود.
معایب اسپیرومتر:
_ این تست نیاز به همکاری و تمرکز بیمار دارد و ممکن است در برخی از افراد مانند کودکان، سالمندان و افراد با اختلالات روانی دشوار باشد.
_ ممکن است نتایج غیرقابل اعتمادی داشته باشد اگر بیمار سیگار بکشد، الکل بنوشد، غذای سنگین بخورد یا داروهای تنفسی استفاده کند.
_ این تست ممکن است نتایج ناهماهنگی داشته باشد اگر بیمار عفونت تنفسی، آسیب قلبی، سکته مغزی یا سردرد شدید داشته باشد.
_ برخی از عوارض جانبی مانند سرگیجه، خستگی، سرفه، خونخواری، درد قفسه سینه یا تشنج ایجاد کند.