مالاریا

مالاریا چیست؟

بیماری انگلی مالاریا از انگل تک‌سلولی پلاسمودیوم در خون ایجاد می‌شود. درواقع، نیش پشه آنوفل این بیماری را به انسان منتقل کرده و پلاسمودیم وارد گلبول‌های قرمز خون شده و در آنجا رشد می‌کند. پس از تکثیر، سلول‌های قرمز خون را پاره می‌کند و علائم این بیماری پدیدار می‌شوند. این بیماری گونه‌های مختلفی دارد که سه گونه شایع آن در ایران ویواکس، فالسیپاروم و ملاریه هستند. شدیدترین و خطرناک‌ترین نوع آن هم فالسیپاروم است.نام دیگر این بیماری تب نوبه، تب متناوب، تب و لرز و پالدویسم است.داطب برای شما سلامت جویان توضیح داده است:

انواع:

_ انگل پلاسمودیوم عامل این بیماری سه گونه دارد:

_ ویواکس

_ مالاریهیا مالاریای سه- یک خوش‌خیم

_ فالسیپارومیا مالاریای سه- یک بدخیم

پشه مالاریا در کجا زندگی می کند؟

پشه مالاریا که عامل بیماری انگلی منتقله مالاریا است در کشورهای مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می‌کند.

علائم:

_ احساس سرما و لرز

_ تعریق

_ علت سردرد مداوم می‌تواند ابتلا به این بیماری باشد

_ حالت‌ تهوع و استفراغ

_ خستگی مفرط و درد عضلانی

_ درد قفسه سینه یا شکم

_ سرفه

عوامل خطر:

بزرگ ترین عامل خطر برای ابتلا به مالاریا، زندگی کردن یا بازدید از مناطقی است که در آنجا این بیماری شایع است. انواع مختلفی از انگل‌های مالاریا وجود دارد. انواعی که شدیدترین عوارض را ایجاد می‌کنند، معمولا در مکان‌های زیریافت می‌شوند:

_ کشور‌های آفریقایی در جنوب صحرای بزرگ آفریقا

_ شبه جزیره‌ی آسیایی

_ گینه‌ی نو، جمهوری دومینیکن و هاییتی

عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های شدیدتر:

افرادی که در آنها خطر ابتلا به شکل وخیم بیماری بالاست، شامل موارد زیر می‌باشند:

_ کودکان خردسال و نوزادان

_ بزرگسالان با سن بالا

_ افرادی که از مناطقی که فاقد مالاریا هستند، به نواحی مالاریاخیز سفر می‌کنند

_ زنان باردار و فرزندان متولد نشده‌ی آن ها

_ فقر

_ عدم دانش

_ عدم دسترسی به مراقبت های بهداشتی

عوارض:

مالاریای مغزی: اگر سلول‌های خونی دارای انگل، رگ‌های خونی کوچکی که به مغز می‌روند را مسدود کنند (مالاریای مغزی)، ممکن است تورم مغز و یا آسیب مغزی رخ دهد. مالاریای مغزی می‌تواند باعث تشنج و کما شود.

مشکلات تنفسی: تجمع مایع درون شش‌ ها (ادم ریوی) می‌تواند تنفس را دشوار کند.

نارسایی ارگان‌های درونی : مالاریا می‌تواند منجربه نارسایی کلیه‌هایا کبد و یا پارگی طحال شود. هر یک از این شرایط می‌تواند خطرناک و مرگبار باشد.

کم خونی : مالاریا به گلیول‌های قرمز آسیب می‌زند که این امر می‌تواند منجربه کم خونی (آنمی) شود.

قند خون پایین :  انواع شدید مالاریا می‌توانند منجربه قند خون پایین شوند. کویینین (quinine) نیز می تواند همین اثر را بر میزان قند خون داشته باشد؛ این ماده یکی از رایج ترین داروهایی است که برای مقابله با مالاریا از آن استفاده می‌شود. قند خون بسیار پایین می‌تواند منجربه کما یا مرگ شود.

چه زمانی باید به پزشک متخصص عفونی مراجعه کرد؟

در صورتی که در حین زندگی در مناطق مالاریاخیز با خطر بالا یا پس از سفر به این مناطق، تب داشتید، با پزشک متخصص بیماری‌های عفونی و تب‌دار صحبت کنید. انگل‌هایی که منجر‌ به مالاریا می‌شوند، می‌توانند تا یک سال به صورت نهفته در بدن شما باقی بمانند.

تشخیص:

برای تشخیص مالاریا، پزشک شما احتمالا سوابق پزشکی تان را بررسی کرده و بر روی شما معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد و برایتان آزمایش‌های خون را تجویز خواهد کرد. آزمایش‌های خونی، تنها راه برای تایید تشخیص مالاریا هستند. آزمایش‌های خونی مخصوص این بیماری، می‌توانندبا نشان دادن موارد زیر به پزشکتان کمک کنند:

_ وجود انگل در خون، برای تایید این که آیا به مالاریا مبتلا هستیدیا خیر

_ نوع انگل مالاریایی که سبب بروز علائم در شما شده است

_ آیا عفونت در شما توسط انگلی ایجاد شده که به داروهای خاصی مقاوم است یا خیر

سایر آزمایش‌های خونی به تعیین این مساله کمک می‌کنند که آیا این بیماری منجربه عوارض جدی و شدید خواهد شد یا خیر.

درمان:

با تجویز داروهایی که باعث کشتن انگل می‌شوند، درمان می‌شود. انواع داروها و طول درمان با توجه به موارد زیر متفاوت خواهد بود:

_ نوع انگل مالاریایی که موجب عفونت در شما شده است

_ شدت علائم شما

_ سن شما

_ باردار هستید یا خیر

درمان دارویی:

متداول‌ ترین داروهای ضد مالاریا، شامل موارد زیر می‌باشند:

درمان‌های ترکیبی مبتنی بر آرتمیسینین.ACT ها در بسیاری از موارد، اولین خط درمانی برای مالاریا می‌باشند. انواع مختلفی از ACT وجود دارد؛ از جمله آرتمتر-لومفانترین و آرتسونات-آمودیاکین. هر ACT ترکیبی از دو یا چند دارو است که در برابر انگل مالاریا به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند.

کلروکین‌فسفات. کلروکین، درمان ترجیحی برای هر انگلی است که به این دارو حساس است و به آن مقاومت ندارد. اما در بسیاری از نقاط جهان، انگل‌های مالاریا در برابر کلروکین مقاوم هستند و در این موارد این دارو دیگریک درمان موثر نیست.

سایر داروهای رایج ضد مالاریا، شامل این موارد می‌باشد:

ترکیبی از آتوواکوئون و پروگوانیل (ملارون)

کوئینین‌سولفات (کوالاکین) با داکسی‌سایکلین (ویبرامایسین، مونوداکس و سایر موارد)

مفلوکویین

پریماکویین فسفات

علل ایجاد:

مالاریا به وسیله‌ یک انگل میکروسکوپی ایجاد می‌شود. این انگل عمدتا به واسطه‌ی نیش پشه به انسان انتقال می‌یابد.

چرخه‌ی انتقال توسط پشه:

پشه‌ی غیرآلوده. پشه با تغذیه از فرد مبتلا به مالاریا، آلوده می‌شود.

انتقال انگل. اگر این پشه در آینده شما را نیش بزند، می‌تواند انگل‌های مالاریا را به شما منتقل کند.

در کبد. وقتی که این انگل‌ها وارد بدن شما می‌شوند، به کبد شما می‌روند – جایی که برخی از انواع آن می‌توانند تا یکسال در آنجا به صورت نهفته باقی بمانند.

در جریان خون. هنگامی که انگل‌ها بالغ شوند، کبد را ترک کرده و گلبول‌های قرمز را آلوده می‌کنند. معمولا در این زمان است که افراد، علائم مالاریا را بروز می‌دهد.

انتقال به فرد دیگر. اگر یک پشه‌ی غیر آلوده در این نقطه از چرخه شما را بگزد،به انگل‌های مالاریای شما آلوده خواهد شد و می‌تواند آن را از طریق نیش خود به افراد دیگر سرایت دهد.

پیشگیری از بیماری مالاریا:

_ آموزش مسائل بهداشتی به جامعه برای شناسایی نشانه‌ها، شیوه‌های انتقال بیماری و پیشگیری

_ بیماریابی با هدف قطع زنجیره انتقال و درمان به‌موقع

_ مبارزه با ناقل بیماری مثل استفاده از پشه‌بند در شب‌ها، استفاده از توری برای پنجره و درهای خانه، استفاده از حشره‌کش قبل از خواب، مصرف مواد دورکننده حشرات، ازبین‌بردن آب‌های راکد و محل تکثیر پشه آنوفل

_ لاروکشی آب‌هایی که محل تخمگذاری پشه آنوفل است.

_ دفع پشه‌های بالغ با حشره‌ کش‌های شیمیایی مثل بایگون و آیکون که اثر طولانی‌تری دارند