دستگاه ضربان ساز بیمار

دستگاه ضربان ساز بیمارچیست؟

دستگاه ضربان ساز بیمار یا پیس میکر ، یک دستگاه الکترونیکی کوچک است که به منظور تنظیم ضربان قلب در بیمارانی که دچار آریتمی هستند ، تعبیه می‌شود.

با استفاده از سنسورهایی که در الکترودها قرار دارند، ضربان قلب را مدام اندازه‌گیری می‌کند و در صورت تشخیص ضربان غیر طبیعی ، تکانه‌های الکتریکی مناسب را به قلب می‌فرستد تا ضربان آن را به حالت طبیعی برگرداند. این دستگاه همچنین می‌تواند اطلاعات مربوط به ضربان قلب و عملکرد خود را ذخیره کند و به پزشک ارائه دهد.

آریتمی یا نامنظمی ضربان قلب ، یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین اختلالات قلبی است که در آن قلب با سرعت ، ریتم یا هر دوی غیر طبیعی می‌تپد. آریتمی می‌تواند باعث کاهش برون‌ده قلب ، ایجاد ایسکمی میوکارد ، تشکیل لخته خون ، سنکوپ ، ایست قلبی و مرگ ناگهانی شود.

برخی از عوامل موثر بر ایجاد آریتمی عبارتند از:

_ بیماری‌های قلبی مانند سکته قلبی ، نارسایی قلب ، کاردیومیوپاتی ، بیماری‌های دریچه‌ای و عروق کرونر

_ بیماری‌های غیر قلبی مانند فشار خون بالا ، دیابت ، کم‌خونی، اختلالات تیروئید، اختلالات الکترولیتی و عفونت‌ها

_ عوامل محیطی مانند استرس، کافئین ، الکل، دخانیات ، مصرف برخی داروها و مواد مخدر

_ عوامل ژنتیکی مانند سندرم ولف-پارکینسون-وایت ، سندرم QT طولانی، سندرم براگادا و سندرم سیک-سینوس

درمان آریتمی بستگی به نوع ، شدت و علت آن دارد.

برخی از روش‌های درمان آریتمی عبارتند از:

_ مصرف داروهای ضد آریتمی مانند بتا بلوکرها ، کانال کلسیم بلوکرها ، آنتی آریتمیک‌ها و آنتی کوآگولانت‌ها

_ انجام آبلیشن قلبی که در آن با استفاده از رادیوفرکانس، مایکروویو، لیزر یا برودت ، نقاطی از بافت قلب که منشأ آریتمی هستند ، خنثی می‌شوند

_ انجام کاردیوورژن یا شوک قلبی که در آن با استفاده از جریان الکتریکی، ضربان قلب به حالت طبیعی باز می‌گردد

_ تعبیه دستگاه ضربان ساز بیمار که در آن یک دستگاه کوچک الکترونیکی در زیر پوست سینه قرار داده می‌شود و با ارسال تکانه‌های الکتریکی به قلب، ضربان آن را تنظیم می‌کند

در این مقاله(داطب) می‌خواهیم به معرفی دستگاه ضربان ساز بیمار ، انواع ، عملکرد ، مزایا و معایب آن بپردازیم و در مورد چگونگی شکل‌گیری و توسعه آینده این راهکار بحث کنیم.

این دستگاه شامل دو بخش اصلی است:

_ ژنراتور

_ الکترود

ژنراتور:

قسمتی است که حاوی باطری و مدارهای الکترونیکی است و در زیر پوست سینه یا شکم قرار می‌گیرد. این قسمت مسئول تولید و ارسال تکانه‌های الکتریکی به قلب است.

الکترود:

قسمتی است که شامل یک یا چند سیم نازک است که از ژنراتور به قلب متصل می‌شوند. این قسمت مسئول انتقال تکانه‌های الکتریکی از ژنراتور به قلب و انتقال سیگنال‌های قلبی از قلب به ژنراتور است.

انواع رایج دستگاه ضربان ساز قلب:

_ ضربان ساز یگانه : این نوع ضربان ساز فقط یک سیم دارد که از ژنراتور به بطن راست قلب متصل می شود. این ضربان ساز برای افرادی که دهلیزهای قلبشان به طور طبیعی کار می کنند مناسب است.

مزایا:

_ اندازه کوچکتر و سبک‌تر از دستگاه‌های ضربان ساز سنتی

_ عدم نیاز به جراحی قفسه سینه و ایجاد زخم

_ کاهش خطر عفونت ، خونریزی و تداخل الکترومغناطیسی

_ افزایش راحتی و آسایش بیمار

_ امکان تنظیم خودکار ضربان قلب بر اساس فعالیت بدنی

معایب:

_ محدودیت در انتخاب بیماران مناسب برای نصب این دستگاه

_ عدم امکان اتصال به دهلیزها یا بطن چپ قلب

_ عدم امکان جایگزینی یا برداشتن دستگاه بدون جراحی

_ مدت زمان عمر کمتر باتری نسبت به دستگاه‌های ضربان ساز سنتی

_ هزینه بالاتر نسبت به دستگاه‌های ضربان ساز سنتی

_ ضربان ساز دوگانه : این نوع ضربان ساز دو سیم دارد که از ژنراتور به بطن راست و دهلیز راست قلب متصل می شوند. این ضربان ساز برای افرادی که دهلیزها و بطنهای قلبشان به طور همزمان کار نمی کنند مناسب است.

مزایا:

_ افزایش بازدهی قلب و کاهش خطر نارسایی قلبی

_ کاهش علائم مربوط به ضربان قلب نامنظم مانند خستگی، سرگیجه و غش

_ عدم نیاز به مصرف داروهای ضد آریتمی

_ کاهش خطر ایجاد لخته خون در دهلیزها و سکته مغزی

معایب:

_ عدم امکان انجام برخی از انواع آزمایشات تصویربرداری مانند MRI

_ خطر عفونت ، خونریزی و آسیب به عروق در هنگام کاشت دستگاه

_ خطر تداخل با دستگاه های الکترونیکی دیگر مانند تلفن همراه، مایکروویو و دزدگیر

_ محدودیت در انجام برخی از فعالیت های ورزشی مانند شنا، دوچرخه سواری و تنیس

_ ضربان ساز سه گانه : این نوع ضربان ساز سه سیم دارد که از ژنراتور به دهلیز راست و هر دو بطن قلب متصل می شوند. این ضربان ساز برای افرادی که نارسایی قلب دارند و نیاز به هماهنگی بیشتر بین بطنهای قلبشان دارند مناسب است.

مزایا:

_ افزایش بازدهی و برون ده قلب

_ کاهش علائم نارسایی قلبی مانند خستگی و تنگی نفس

_ کاهش نیاز به بستری و افزایش طول عمر

_ جلوگیری از مرگ ناگهانی ناشی از اریتمی بطنی

معایب:

_ عدم امکان انجام برخی از آزمایشات تصویربرداری مانند MRI

_ خطر عفونت ، خونریزی و آسیب به عروق در هنگام کاشت دستگاه

_ خطر تداخل با دستگاه های الکترونیکی دیگر مانند تلفن همراه، مایکروویو و دزدگیر

_ محدودیت در انجام برخی از فعالیت های ورزشی مانند شنا، دوچرخه سواری و تنیس

_ دردناک بودن شوک الکتریکی در صورت بروز اریتمی